3 мин

Б.Лхагважав: Зөрчлийн хуулиар далайлгасан 6000 байцаагч авилга авдаг систем хөгжих гэж байна

Монголын эдийн засгийн чуулганы үеэр “Татварын хуулийн шинэчлэл” нэгдсэн хуралдаан болж өндөрлөв.

Э.Хулан 2018.03.28 1

2438

Монголын эдийн засгийн чуулганы үеэр “Татварын хуулийн шинэчлэл” нэгдсэн хуралдаан болж өндөрлөв. Хуралдааны оролцогч, МҮХАҮТ-ын Удирдах зөвлөлийн дарга Б.Лхагважав Татварын хуулиудын шинэчлэл болон бусад сэдвийн талаар нэлээд сонирхолтой зүйлс ярьсныг дор сийрүүлэв. 

Юуны өмнө татвар төлөгч, бизнесмэнүүддээ талархал илэрхийлье. Хоёрдугаар сарын байдлаар 200 тэрбум төгрөгөөр татварын орлого нэмэгдэн, биелжээ. Сүүлийн хоёр жилд эдийн засаг хүнд байсан боловч хоёр жил дарааллаж татварын орлого биелсэн байгаа нь манай бизнесмэнүүдийн нөр их хөдөлмөрийн үр дүн юм.

Татварын хуулиудын шинэчилсэн найруулгыг яарлаа гэж хэлэх хүн байна. Үнэндээ 2014 оноос хойш макро эдийн засгийн том алдаанаас болж микро эдийн засаг буюу жижиг аж ахуйн нэгжүүд туйлдаж эхэлсэн шүү дээ. Эдийн засаг нэмэх 17-гоос хасах 1 рүү эрчимтэй унасан. Энэ үед бизнесмэнүүдэд эдийн засгийн эрх чөлөө хэрэгтэй болсон. Тиймээс ч  татварын реформ хийгээчээ гэсэн санал гаргасан. Өөрөөр хэлбэл, дан ганц Сангийн бодлогоор яваад дампууралд дөхсөн шүү дээ. Тиймээс ч 2014 оноос эхэлж нэлээн эрчимтэй шаардлага тавьж байж НӨАТ, Аудит, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийг шинэчилж батлуулсан юм. Ил тодын хуулийг ч мөн батлуулсан. 
Тэгтэл гурван хууль батлагдалгүй хоцорчихсон. Өнгөрсөн жилийн өдийд татвар төлнө, төлөхгүй гэж аж ахуйн нэгжүүд бослого хийсэн шүү дээ. УИХ-ын даргад бид найман шаардлага хүргүүлсэн. Үүний нэг нь Татварын хуулиудын шинэчлэлийг ойрын хугацаанд хийх талаарх хүсэлт байсан юм. 

Татварын эдийн засагт нөлөөлөх ач холбогдлыг Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар сайд маш сайн мэдэж байгаа. Тэрбээр “Дөрвөн арвын бодлого”-ын концепцыг гардаж хийсэн хүн шүү дээ. Мөн 2008 оны Өршөөлийн хуулийг гаргахад оролцсон. Тиймээс Татварын хуулиудыг шинэчлэх, түүнийг олон нийтийн хэлэлцүүлэгт оруулах ажлыг хийсэн. Одоо УИХ-аар батлуулах нь хамгийн чухал.  

Эдийн засаг 17 хувиар өсөхөд татвар болон банкны шинэчлэл хийгээгүйгээс микро эдийн засаг өндийж чадаагүй. Татварын реформын дараа аж ахуйн нэгж, иргэддээ эрх чөлөө олгосноор өнөөдөр бид дотоод буюу гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нээх бололцоог татварын хууль нээж байна. Гурван тулгуурт бодлогын гол асуудал энд бий. 

Сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд НӨАТ-ын хуулийн хэрэгжилттэй холбоотойгоор татварын бааз суурийг 40 дахин өсгөжээ. Энэ асуудлыг цааш нь хөгжүүлэх хэрэгтэй. НӨАТ бүртгэлээ маш сайн хийж, бүх орлогыг ховх татан авч байна. 
Хамгийн гол нь Татварын хууль өөрчлөгдөхдөө Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуультай, Зөрчлийн хуультай, Захиргааны хэргийн шүүхтэй мөн Эрүүгийн хэргийн шүүхтэй яаж уялдаж, холбогдож ажиллах вэ гэдэг энэ системийн хоорондын уялдаа холбоог гаргаж ирэхэд дараагийн үйл явц маш их хэрэгтэй. Татвар төлчихөөд шоронд явдаг системийг халах гэж оролдох хэрэгтэй. 

Манай бизнесмэнүүд төртэй ганцхан татвараар л харьцаж байна. Гэхдээ сүүлийн 27 жилийн турш явсан Татварын системийн бузар булайг бид авч үлдэж болохгүй. Авилга авдаг системийг авч үлдэж болохгүй. 

Жишээ нь, Зөрчлийн тухай хуулиар 6000 мянган авилгын хаалга нээгдчихсэн байна. Үүнд, татварын 1600, хяналтын 2200 байцаагч орно. Мөн Нийгмийн даатгалын 2000 байцаагч прокуророор айлгаж байгаад авилга авдаг систем хөгжиж эхлэх гэж байна. Энэ системийг бага дээр нь багалзуурдаж авах хэрэгтэй. 

Э.Хулан 2018.03.28

2438