7 мин

Алисагийн тэмдэглэл: Японы өсвөр насныхан яагаад ийм гунигтай вэ?

Бас бид хамгийн аз жаргалтай залуусын нэг үү? (Мэдээний зураг: Avogado6)

О.Анхзаяа 2019.01.16 40 31 5

501

Энэ удаа та бүхэнд "Japan Times" дээр гарсан нэгэн нийтлэлийг орчуулахын сацуу, нэмэн дэлгэрүүлж бичсэн нийтлэлээ хүргэж байна. Энэ хэзээнээсээ л маш том асуулт байсаар ирсэн. Яагаад Япон залуучууд амьдралын ийм хэв маягт орж орхив? Яагаад тэд сэтгэл гутралд автаж, амиа хорлож байна? Гэхдээ үүнээс илүүтэйгээр, бид бас гунигтай өсвөр насныхан уу?

Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын нэгэн судалгаа дэлхий даяар явагдсан юм. 72 улс орны (бодвол бид багтаагүй л байх) 540,000 гаруй 15 настангуудаас авсан тус судалгаанд Япон улс нэгэн хачирхалтай үр дүнг үзүүлсэн нь тэндхийн өсвөр насны хүүхдүүдийн сэтгэл зовнил болоод стрессийн хэмжээ дунджаас дээгүүр, сургуульдаа амжилт гаргах урам зориг нь дунджаас доогуур хэмээн гарч ирсэн явдал юм. Миний хувьд багаасаа л Япон соёлыг бас тэр хүмүүсийн хичээнгүй байдлыг биширч ирсний хувьд ийм төрлийн судалгааны хариу хачин санагдах нь гарцаагүй. Гэтэл миний төсөөлж ч байгаагүй нэгэн дүгнэлт гарч ирсэн нь хөгжингүй орнуудын эдийн засгийн хөгжил нь залуусын эрх чөлөөг ямар нэгэн байдлаар боох үзэгдэл аж. 

Бас нэгэн судалгаагаар дэлхийн 15-21 насны залуучуудын сэтгэцийн эрүүл мэндийг судлахад Японы өсвөр насныхан болоод залуучууд эрүүл-бус сэтгэхүйн хөгжилтэй гэсэн үр дүн гарч. 2014 онд амиа хорлосон хүмүүсийн дийлэнх нь 10-19 насныхан байсан нэгэн аймшигт үр дүнг ч эндээс харж болохоор. 

Тэгэхээр бидний нүдээр бол асар сайхан харагддаг энэ улсын яг юу нь болохгүй байна вэ?

Аз жаргалгүй амьдарч буй түвшингээрээ тэд тэргүүлж байна. Хүмүүстэй харилцах амьд харилцаанаас татгалзсан байдлаараа ч тэр. Гэхдээ энэ бүхний "яагаад" гэдэгт өгөх хариулт тодорхой биш. Гэвч Монгол улсын залуучуудын нэг болох миний хувьд төрсөн хэд хэдэн сэтгэгдэл бий. 

Гэр бүлээрээ тойрон сууж хооллож буй хүүхдүүд бусад хүүхдүүдээс 22-39 хувийн илүү жаргалтай бас сэтгэл ханамжтай байдаг гэнэ. Бас сургууль дээрх ялгаварлан гадуурхаж дээрэлхэх үйлдэл гадаад улс оронд маш их. Өөрийнхөө улсыг жишээ болгон авъя л даа. Бид чинь гэр дотроо тойрч суугаад л хооллоод сууж байдаг хүмүүс. Сүүлийн үед л утас ширтэж, өрөө өрөөндөө бүгээд байдаг болсон болохоос биш бид чинь уг нь асар нийтэч хүмүүс шүү дээ. Гэтэл Японд тийм биш. Манай арван жилийн сургуулиудад нэгнээ дээрэлхэх, гадуурхах үзэл асар бага байсан ч сүүлийн жилүүдэд бас л нэмэгдэж байна. Гэхдээ Япон улстай харьцуулахад тэр тоо бага. Японд бол энэ асуудал аюулын хэмжээнд байгаа.

Хоёр жилийн өмнө би "World of Kanako" гэх 2014 оны киног орчуулан Dreamers' Day өдөрлөгөөр гаргаж байв. Уг кинонд миний дээр дурдсан асуудал хамгийн ихээр хөндөгдөнө. Өсвөр насны охин алга болоход хуучин мөрдөгч байсан аав нь хайж, энэ үедээ өсвөр насныхны аймшигт ертөнцөөр шагайх хэрэгтэй болдог. Тэнд нь нэгнээ дээрэлхэх, тарчлаах, хар тамхи хэрэглэх, үдэшлэг цэнгээнд оролцох, буруу зүйлд уруу татах гээд бүгд багтана. "Эвдэрсэн" өсвөр үеийнхэн, нэгнээ дээрэлхэж зовоон таашаал авах гаж үйлдэл. "Хэт их" байхаас нааш ханахгүй сэтгэл гээд л тэндхийн залуучуудын дунд ихээр дэлгэрч буй сөрөг явдлууд.

Энэ бүхэн тэдгээр залуусын дунд дэлгэрэх болсон нь гурван чухал шалтгаантай гэж надад бодогдсон юм.

Нэгдүгээрт, Японы хүүхэд залуучууд хичээнгүй ажиллаж, өөрсдөө бие даан амьдралаа авч явах болно гэх бодолдоо тулгуурлан бүхнийг хийдэг. Энэ бол өөртөө асар их ачаа хуримтлуулж байна гэсэн үг. 

Хоёрдугаарт, гэр бүлийн харилцаа болоод орчин. 

Харин гуравдугаарт, энэ бол бүх зүйл нь "төгс" байгаа нийгмийн буруу.

Таны амьдралын бүх зүйл яг л өдөр болгон ямар байдаг тэрүүгээрээ байнга байна гээд төсөөл дөө? Японы нийгэмд бол энэ боломжтой. Аюулгүй амьдрал, аюулгүй өдөр хоногууд. Бүх зүйл аюулгүй, чанартай бас нэгэн хэвийн. Ийм нийгэмд амьдрахад хүн олон адил төстэй зүйл дунд уусч эхэлдэг бололтой. Өдөр болгон зөрж өнгөрөх танихгүй хүмүүс. Хэн нь ч тантай сэтгэлээ нээн ярилцах боломжгүй, хэт их ажилласан, хэт их ядарсан хэдэн сая хүн. Аав ээж нь ч тэр гэр орноо авч явах, хүүхдээ таатай амьдруулах дээр хамаг анхаарлаа төвлөрүүлнэ. Гэтэл хүүхэд жаахан эрсдэл хүсэж эхлэх болно. Жаахан өөр зүйл. Багахан аюул. Энэ бүхнийг өгч чадахгүй байхад бүр ч улангасч эхэлнэ. Өдөр болгон анимэ гэх хийсвэр ертөнцөөр аялж, биелээгүй мөрөөдөлдөө автан дэлгэц ширтэнэ. Нэг нэгэнтэйгээ болзож, манайд байдаг шиг нэгнээ өдөн сээтэн хаях нь бага. Харин хийсвэр дүрүүдэд дурлаж, түүнтэйгээ бүр гэрлэнэ. Хэт их хөгжчихсөн болохоор ч тэрүү хүнд хүчир зүйл хийх гэхэд бэрх. Манай нийгэмд гардаг шиг хөгжилтэй атлаа өрөвдмөөр үйл явдлууд тэнд болдог болов уу? Жишээ нь л гэхэд залуус бид улс төрчдийн олон үйл явдлыг өдөр болгон харж байна. Энэ бэрх нийгмээс гарах "meme", тоглоом шоглоом ч их. Үнэндээ бид үнэхээр хөгжилтэй бас жаргалтай байгаа өсвөр, залуу үеийнхэн биш гэж үү? 

Бүх зүйл эцэстээ тулаад түүнээс цааш хөгжих боломж байхгүй байхад тэр дунд залуус юу хийх болж байна? Харин манай улсын хувьд бидэнд засч залруулах, хийх, шүүмжлэх, өөрчлөх өчнөөн зүйл бий. Бидэнд сатаарах хангалттай олон асуудал байгаа учир бид аз жаргалгүй хүмүүсийн жагсаалтыг дээгүүр тэргүүлэх биш харин удаалдаг. Учир нь зорилго гэдэг өөрөө аз жаргал аж.

Тэгээд л би бодсон юм. Япон өсвөр насныхан яагаад тийм гунигтай байна вэ? Тэдэнд бидэнд тулгардаг шиг асуудлууд алга. Тэдэнд ажил гэр сургууль гэх маршрут л байна. Тэр олон хүмүүс байхад нэгэнтэйгээ сэтгэлээ нээх ганц ч хүн олдохгүй байна. Хэт хөгжилд хүрсэн байхад залуус бид цааш юу хийж, яах болж байна вэ гэх асуулт гарч ирж байна.

Тэгэхээр... Бидэнд асар их боломж харагдахгүй байна гэж үү? Цаашид яах вэ, яаж бүхнийг сайхан болгох вэ гэх олон асуудал, орон зай бидэнд байгаа болохоор Монголын залуучууд бидэнд хийх зүйл олон, гиюүрч суух цаг бага. Тийм л болохоор бид хэт хөгжилд атаархах биш харин энэ сайхан боломжийг ашиглаж идэвхтэй амьдрах хэрэгтэй. Дэлхий дээр хоорондоо хамгийн нягт холбоотой байдаг гэр бүлүүдээр Хятад, Индонез, Энэтхэг тодорсон байна. Бидэнтэй олон талаараа төстэй энэ улс орнууд "хийж бүтээх" дээр төвлөрсөн учраас л зорилготой, жаргалтай, нягт холбоотой байгаа хэрэг. Тиймээс би залуучуудад байнга хэлдэг тэр зүйлээ үүгээр дамжуулан хэлэхийг хүссэн юм. Олон асуудал, шийдэх ёстой зүйлс ихтэй оронд амьдарч байгаадаа бид баярлах хэрэгтэй. Учир нь энэ бүхнийг бүтээж, цааш авч явах хүмүүс нь бид учир чадлаараа хичээх, тэмцэх боломжтой. Ийм л бодолтой, зорилготой байхад бидэнд бусдыг дээрэлхэж зовоох гэсэн хүсэл, цаг ч байхгүй болно. Тиймээс л бид "бүтээгч" болох учиртай бөгөөд завгүй, байнгын үйл явдал дунд байдаг өөрсдийгөө ашиглах хэрэгтэй юм. Бусад улс оронд атаархах ямар ч хэрэггүй юм байна гэдгийг би энэ үед ойлгосон билээ. Улс орон болгон дотроо нэг сул талтай байдаг. Аз жаргалгүй залуус, хөгшдөөр дүүрэн уйтгартай хотууд гээд л. Манайд ч бас сул тал олон байгаа ч бид өөрсдөө тэр сул тал нь биш юм. Хийх, засч залруулах зүйл их байхад манай өсвөр насныхан тэр хэрээрээ зорилготой байгаа юм. Гудамжаар алхаж яваа тэр олон залуусын хэнээс нь ч та асууж болно. "Таны зорилго юу вэ" гэж. Бүгд танд хариулна. Сайн иргэн болмоор байна, мундаг тамирчин болж улс эх орныхоо нэрийг гаргамаар байна, энэ нийгмийг илүү жаргалтай болгомоор байна гэж. Тийм болохоор бид аз жаргалгүй өсвөр насныхан биш гэдэгт итгэлтэй байна.

Энэ тухайд та санал нийлж байна уу? Тийм бол цааш түгээгээрэй. Мөн өөрийн бодлоо хуваалцах боломжтой юм шүү.   

О.Анхзаяа 2019.01.16

501