Хайх зүйлээ бичнэ үү

7 мин

Казах түмний тухай сонирхолтой 15 баримт


Казах түмний өргөн тэмдэглэдэг баяр ёслол, тоглоом наадгай, ёс заншлын тухай сонирхолтой баримтаас хүргэж байна.

1. Наурыз                                                                                                                                                                  

Наурыз бол хаврын “төрсөн өдөр” гэсэн үг. Казах хүмүүс Наурыз тохиож буй өдөр буюу гуравдугаар сарын 22-ныг “Улыстын Улы Күнi” буюу "шинийн нэгэн" гэж нэрлэдэг. Наурыз бол ямар нэгэн шашны баяр бус байгаль эхтэйгээ хүйн холбоотой хүн төрөлхтний баяр юм. Хахир хүйтнийг өнөтэй даван хаврын урь орж, хүн амьтны зоо тэнийсэн, өдөр шөнө тэнцэн гэрэл гэгээ нэмсэний баяр билээ. Казахын ёсонд Наурызаар будаатай шөл хийдэг. Баярын хамгийн гол хоол бол “Наурыз-көже” буюу наурыз-шөл хэмээх хоол юм. “Наурыз-шөл” нь амьдралын долоон элементийг илтгэдэг долоон төрлийн бүтцээс бүрдэнэ. Үүнд: ус, мах, давс, өөх, гурил, будаа /цагаан будаа, улаан будаа, шар будаа/, сүү зэрэг орно. Энэ нь баяр баясгалантай, азтай, цэцэн, эрүүл байх, элбэг дэлбэг байх, хурдан шаламгай,  бурхнаас өршөөлтэй байхыг билгэддэг.

2. Сырга салу "Ээмэг зүүх"

Ээмэг зүүх ёс нь эрт үеэс улбаатай Казах үндэстний соёл юм. Залуугийн гэрлэх бүсгүйг эцэг эх нь сонгодог байсан үеэс эхлэлтэй. Харин одоо залуус өөрсдөө гэрлэх бүсгүйгээ сонгодог болсон. эхнэр болгохоор сонгосон охины гэрт аав ээж нь очиж, эцэг эхтэй нь уулздаг байна. Охины тал ширээ засаж, харилцан ярилцаж зөвшөөрвөл охиноо харуулдаг. Ээмэг зүүх ёсны гол учир нь залууд бүсгүйг харуулж, хурим хийх өдрийг товлодог ёстой. Бэр гуйхтай ойролцоо ёс юм. Охины гэрт залуугийн хамгийн ойрын гэсэн тав, зургаан хүн дагаж ирдэг. Жишээлбэл, өвөө, эмээ, аав, ээж, ах, дүү, бэр эгч нь байх юм. Охиныг харуулахаар бол охины бэр эгч нь дагуулж гарч ирдэг. Харин залуугийн бэр эгч охинд ээмгийг нь зүүж өгдөг. Заавал алтан ээмэг зүүдэг учир нь казахууд охин хүүхдийг алттай зүйрлэж, үнэ цэнэтэй байлгадагтай холбоотой. Мөн хүзүүнд нь шувууны өдтэй алчуур зүүж өгдөг. Залуугийн талын настангууд охинд бэр болох ёсны тухай хэлж, зөвлөж гэрийнхэнд нь авчирсан бэлгээ өгдөг уламжлалтай аж.

3. "Кыз узату"- Охиноо үдэж өгөх ёс

Охиныг үдэж өгөх ёс нь гэрлэх ёслолын эхлэл юм. Охины тал ширээ дүүрэн идээ будаа засаж, өөрсдийн хамаатнуудын хамтаар охиныг очсон газартаа эрүүл энх аз жаргалтай амьдрахыг билэгшээж "Батаа" буюу ерөөлөө айлдацгаана. Энэ үед мөн л залуугийн хамаатнууд ирж, охиныг дагуулаад "Мешит" буюу сүмрүү явж гэрлэлтээ батлуулна. Охиныг гэрээс гарахад "Ак жол" буюу уртаас урт цагаан зам тавьсан байна. Энэ нь охины зам үргэлж дардан байхыг билэгддэг. Охиноо сайн бэр болж, очсон газартаа жаргалтай болох биш жаргалтай болгох гэж очоорой гэсэн утгийг агуулдаг байна.   

4. Гэрлэх ёс

Гэрлэх ёс нь бусад үндэстний адил хоёр талын хамаатан, найз нөхөд цуглан өргөн тэмдэглэнэ. Хурим нь 10 шөнө 10 өдөр нижгэр үргэлжлэн тэмдэглэн өнгөрүүлэх энэ баяр бол хамгийн үнэ цэнэтэй баярын нэгд тооцогддог. Хосууд хуримаа хийснээсээ хойш таван жилийн зайтай хуримын ойгоо тэмдэглэн өнгөрөөдөг.  

5. "Бала бесикке салу"

Казах үндэстнүүдийн хэрэглэдэг хүүхдийн ор гэж хэлж болно. Хүүхэд төрөөд хүзүү нь бэхжсэн өдрөөс "Бесик"-т унтуулдаг. Анх "Бесик"-т хийхээс өмнө ойр дотнын эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд ирж мундаг хүн болж өсөж, эрүүл энх амьдрахыг ерөөдөг. Эмээ эсвэл ээж нь бесикийг галаар нааш цааш "Алас" хийнэ. Энэ нь муу муухайг хөөж байгаа хэрэг юм.      

6. Тусау кесер

Хүүхдийг хурдан хөлд орохыг билэгшээж хөлөнд нь уяа уяж, хамгийн хөдөлгөөнтэй, шаламгай хүндлэл хүлээсэн хүнээр ерөөл хэлүүлэн хайчлуулдаг. Мөн л зам нь дардан байхыг билэгшээж цагаан замаар алхуулдаг.                                                   

7. Көкпар 

Залуусын хүч. бяр, тэвчээр, овсгоо самбааг шалгадаг морин уралдаан юм. Энэ спорт нь Азийн орнуудад өргөн тархсан спорт билээ. Зөвхөн залуусын хүчийг шалгахаас гадна морины хүчийг хэмждэг.

8. қыз қуу

Тоглоомд үндэсний хувцсаар гоёсон охид, хөвгүүд оролцоно. Уралдаан нь 300-400 метр давхиад эргэж гараанд иртэл үргэлжилнэ. Эргэх газар хүртэл залуу охины морины хүзүүнд байх алчуурыг аван охиноос зугтаж баригдалгүй барианд орвол залуу ялсан болно. Харин охин гүйцээд очвол охин ялсан хэрэг. Тэмцээний явцад нэгнийхээ урд хөндөлсөж, татаж чангаахыг хориглодог. Охин ялсан тохиолдолд залуугийн морь эсвэл өөрийг нь ташуурддаг, харин залуу ялбал охиныг үнсдэг.

9. "Теңге ілу"- Зоос шүүрэх

“Тенге илу” морин спортын нэг төрөл. Тэгш газар тоглох ёстой бөгөөд насанд хүрсэн залуус оролцоно. Дээр үед том эсгийн дээр 15, 20, 50 зоосыг тавьчхаад шүүрч тоглодог байсан бол орчин үед зоосыг даавуунд ороож, газарт эгнүүлэн тавьдаг. Уг тоглоомд хүний тоо тэнцүү 2 баг оролцоно. Оролцогчид хамгийн сайн гэсэн морио унаж, 30-40 метрийн зайд давхиж яваад газарт тавьсан даавуунд ороосон зоосыг тонгойж шүүрэх ёстой. Энэхүү тоглоом маш их эв дүй, хурдан шаламгай хөдөлгөөн шаарддаг аюултай тоглоом юм. Тоглоомын явцад морио зогсоох юмуу өөр зүгрүү хазайж болохгүй. Зоосыг шүүрч чадсан залуу зоос ороосон даавууг хэн нэгэн эмэгтэй хүнд бэлэглэдэг байна.

10. "Казак күресі"- Казах бөх

Казах үндэстний хамгийн эртний спортын төрөл юм. "Казак күресі" 2016 онд ЮНЕСКО-гийн биет бус соёлын өв болон бүртгэгдсэн. Тоглоомын гол дүрэм нь бөхчүүд өвдөгөө газар хүргэж болохгүй.                

11. " Домбра, дабыл"

 

 "Кобыз, асатаяк"              

Эдгээр нь Казах үндэстэнгүүдийн хамгийн өргөн хэрэглэдэг, хамгийн эртний хөгжимийн зэмсэгүүд юм. 

12. Хүмүүжилтэй өссөн охид мөн зоригтой, хөдөлмөрч хөвгүүд бол хамгийн үнэтэй чимэг бас толь. 

Казах үндэстнүүд охин хүүхдийг гэр бүлийн төдийгүй үндэстний толь гэж хардаг.Тийм ч учраас хүмүүжилд нь маш ихээр анхаарал тавьдаг. Хэлэх үг хийх үйлдэл бүрийг нь зөв байлгахыг хичээж ёс, заншил, гэрийн ажил зэргийг цаг тутамд сануулж мөрдүүлж байдаг. Харин эрэгтэй хүүхдүүд гэрийн ажлаас бусдад нь суралцана. Мал нядлахаас авахуулаад чанасан махыг хөшиглөх хүртэл нь өөрийн гэсэн утга учиртай байдаг. Казах үндэстний устаж үгүй болгодоггүй гол хүч нь тэдний хүүхдүүд байдаг учир хүчирхэг байх үүднээс багаас нь үндсэрхэг болгон өсгөдөг.

13. Казах ард түмний хамгийн дуртай хоол "Каз"

Каз нь адууны махыг давсалж, нарийн гэдэсрүү нь хийж борцолж бэлддэг Казах түмний үндэсний хоол гэж хэлж болох юм.  Дархлаа дэмжих, шим тэжээлтэй хоол болдог учир голцуу өвөлдөө иддэг.

14. Мэдээж казах түмний бэлгэ тэмдэг нь бүргэд.

Казах түмний бүргэдийн ан авлах ёсыг гадаадын жуулчид маш ихээр сонирхох болж Бүргэдийн баяр, бүргэдчидийн өдрийг хүртэл зохиох болсон нь бахархууштай хэрэг.

15. Буянтай буурлууд.

Казах түмний чимэг болдог олон зүйл байдгийн нэг нь залуусдаа ерөөлөө айлдаж, бурхандаа залбиран суух халуун дулаан сэтгэлтэй буянтай буурлууд багтдаг.Ач, зээгээ тойруулан сууж үлгэр домог ярьж өгч үндэстний бахархлаа үргэлжид сануулан сайн хүн болохыг л захин суух нь үнэхээр бахархууштай. Зочид ирэхэд хойморт суугаад халуун яриа өрнүүлдэг буурал байдаг айлаас зочин тасардаггүй.


Бэлтгэсэн:Е.Алтанжимс

Хамгийн их уншилттай
1
2024.03.17
“Монгол түйрэн” маргааш ирнэ гэж БНСУ-д анхааруулав
2
2024.03.09
Миягино дэвжээг хаах шийдвэр гарчээ
3
2024.03.11
“Оскар”-ын түүхэн дэх 13 эвгүй явдал
холбоотой мэдээ
1
6 цагийн өмнө
4 дүгээр сарын цаг агаарын урьдчилсан мэдээ
2
6 цагийн өмнө
Баасан гарагийн 15 цагаас эхлээд хүмүүсийн ааш хоёр дахин сайхан болдог
3
8 цагийн өмнө
Кино тэмдэглэл: "Into the Wild" киноноос сурах юм их бий
санал болгох
1
8 цагийн өмнө
Зүгээр л тухла | М Харилцагчийн төвийн онцлох 4 зүйл
2
Өчигдөр
Таны ордыг илэрхийлэх кинонууд: Melancholia, Suspiria, Bande à Part
3
Өчигдөр
Өнөө цагийн сэтгэл татам жүжигчдийн нэг Сидней Свинигийн тухай 19 баримт

Энэ мэдээнд өгөх таны сэтгэгдэл?
19
2
48
0
0
1
0
1

Сэтгэгдэл бичих (13)
Уншигч та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын нэр төрд халдахгүй, ёс бус, бүдүүлэг үг хэллэг ашиглахгүй байж, өөрийн болоод хүний үзэл бодлыг хүндэтгэнэ үү.

Хххх 2023.11.27 103.227.177.13

Зайл

0 Хариулах


Номин 2023.11.27 103.227.177.13

Дандаа тэмдэглэдэг баяр наадмийг нь тэмдэглэдэг өдөртөө нь цуг бичвэл гайгүү юм байна

0 Хариулах


зочин 2023.04.12 202.21.104.98

хасаг алан бомбоонууд хурдан үхэж далд ороосой ерөөсөө монголоос хурдан зайлуулах хэрэгтэй үхэж далд орвол таарна та нар өөрсдөө монголыг маш их доромжилдог муу золбин новшнууд

0 Хариулах


Мммм 2019.10.26 202.126.88.190

Хүмүүс сайн юмыг сайн талаас нь муу юмыг эерэг талаас нь харж үзэж сурмаар юмаа!муу ч сайн ч монгол улс 2үндэстэнээс тогтсон улс.хүн мэдлэггүй байж болно.мэдэх гэж мэрийлдээ!арай арчаагүй бодолтой муу үгтэй муу энергтэй байж болохгүй

1 Хариулах


Зочин 2020.03.22 162.158.118.173

Монгол гэх нэг үндэстэн халх дүрвэд буриад казах гэх зэрэг олон ястны нэгдлээр тогтсон улс , юуны чинь 2 үндэстэн , сайн судалж үзвэл ЗХУ г задрах хүртэл казах гэж үндэстэн төрт улс оршиж байгаагүй юм билээ үргэлж бусад үндэстэн улсуудын харьяанд аж төрж ирсэн хүмүүс

3 Хариулах


Зочин 2022.06.17 103.212.117.156

Казахын хаант улс гэж 1435 онд байгуулагдсан юм шүү. Түүхээ сайн судал

0


Зочин 2020.03.22 162.158.119.108

1456 ond kazakhiin haant uls baiguulagdsan yu ch medehgui baij bitgii tom shaagaad bai

0


Төөк 2019.08.22 202.126.89.22

Казах охинд хайртай болоод гэрийнхэн нь мэдээд хэцүү л юм болсон доо

0 Хариулах


Зочин 2022.06.17 103.212.117.156

Чамайг тоохгүй ээ

0 Хариулах


ПИЗДА 2019.08.01 49.0.212.219

ШААЖ ӨГЧ БАЙНАА МУУСАЙН ӨРӨӨСӨН ТӨМСӨГТЭЙ ТАЛ БООВТОЙ ХУЛГАЙЧ КАЗАКУУД. БАЯН ӨЛГИЙД ОЧООД ҮЗЭЭРЭЙ БИТҮҮ ХУЛГАЙЧУУД АРХИЧИД. ЯМАРЧ СЭТГЭЛГҮЙ КАЗАКСТАНРУУГАА ЗАЙЛДАГГҮЙ ХАЧИН ПИЗДАА НАР БАЙДАГ ЮМ БЛЭЭ

17 Хариулах


Зочин 2022.06.17 103.212.117.156

Гөлөг жинхэнэ архичид чи өөрөө. Юм үзээгүй гөлөгнүүд чам шиг ярьдаг

0 Хариулах


Зочин 2020.06.21 173.245.52.146

haha yamar geechiin orooson tomsogtei tav boovtoi yumtai chi nohtsson ymdee :D :D :D

0 Хариулах


Зочин 2019.10.13 202.126.89.106

Битгий хуц арчаагүй мал минь. Чамайг бодоход казахууд идэх хоолтой орох гэр оронтой унах унаатай баян амьдардаг шүү. Чиний амьдралд казахууд буруутай юу? Мэдрэл муутай эргүү хар пизда

0 Хариулах


Зочин 2019.09.29 202.9.42.31

cham shig hujagiin gondomin tsoorhoinoos goojij tursun aztai pizdanuud l iim yum yrij yvdag yum pizda mini chmg bodvol judagtai es turtei saihan setgeltei mundag ard tumen yum bn lee., olon ch kazakhudtai naizalj yvlaa ng ni ch urvaj sharvaj ynz bureer muuhai setgegdel vldeej vzeegui.,

0 Хариулах


Зочин 2019.09.21 202.126.88.221

Aalz min zailj uz

0 Хариулах


Зочин 2019.08.22 202.9.42.100

tarihniha hemjegeer setgehimda bvhel bvten vndestni tuhai yrj baij oyuni doroitol gdg ayultaishv

0 Хариулах


Айлан Турсынбек 2019.06.22 202.126.89.46

Би казак хүн болхоор энэ ёс заншлын тухай сайн мэднээ.гэхдээ ийм сайхан мэдээлэл оруулсанд маш их баярллаа

0 Хариулах


Ганзоо 2019.06.21 182.160.32.254

Сайхан ард түмэн.

0 Хариулах


Зочин 2023.04.12 202.21.104.98

новшийн золбин хасаг ямар ч сайхан юм байхгүй малаа

0 Хариулах


Зочин 2019.06.20 70.29.12.138

Saihan medee bna. Manai 2 undesten ah duus shuudee

0 Хариулах


Зочин 2019.06.24 222.99.233.97

Manai 2 undesten gej mongoliin neg ystan bj nerteegeer ni tusdaa garchaach mongoloos

2 Хариулах


Зочин 2019.09.29 202.9.42.31

Kazakh Mongolin yastan bish uur vndesten Mongol ulsad 2 tom vndesten baidagaas neg ni halh neg ni Kazakh gj nomond bichigdej vldsen baidag yum., nmg bas kazakh ntr gd bariad idchiv

0


Зочин 2019.06.19 124.158.90.3

Ийм гоё мэдээлэл оруулсанд баярлалаа

0 Хариулах


Александр Иванович 2019.06.19 202.179.10.214

Очень красиво

0 Хариулах


Зочин 2022.06.17 103.212.117.156

Шар орос цаашаа тонил

1 Хариулах


Зочин 2019.06.19 203.237.109.140

Goyo bichjee.

0 Хариулах


Зочин 2019.06.18 103.242.47.190

Сайхан ёс жудаг юм даа

0 Хариулах